Van milletvekili Gülcan kaçmaz Sayyiğit Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne(TBMM) verdiği kanun teklifinde, Newroz bayramının resmi bayram olmasını istedi.
VAN HABER – DEM Parti Van Milletvekili Gülcan kaçmaz Sayyiğit, TBMM’ye verdiği dilekçede Geleneksel Newroz Bayramı’nın resmi başram olmasını talep etti. Talebin gerekçesinde de Sayyiğit, “İnsanlık tarihi boyunca baharın gelişi, yeni bir günün başlangıcı olarak farklı ritüellerle karşılanmıştır. Ortadoğu’dan Asya’nın içlerine değin birçok halkın baharın gelişini bir müjde olarak kabul ettiği görülmektedir. Mezopotamya coğrafyası da tarımsal üretimin merkezi ve farklı uygarlıkların beşiği olması hasebiyle zorlu iklim koşullarının son bularak doğanın canlanmasını bir kutlama vesilesi yapagelmişlerdir. Buna bağlı olarak Newroz, mevsimsel dönüşümle birlikte yeniden bir uyanış olarak kabul edilmiştir. Kürtlerin tarihsel coğrafyasında da Newroz, doğanın uyanışını müjdelediği gibi Kürt halkının zulme karşı direnişini de simgeleyen bir gün olagelmiştir” ifadelerini kullandı.
‘Kürtler 21 Mart Newroz Bayramını Büyük Bir Coşku İle Kutlamaktadır’
Sayyiğit açıklamanın devamında şu ifadelere yer verdi:
“Türkçede “Yeni Gün” anlamına gelen Newroz sözcüğü; Sultan-ı Nevruz / Nevruz / Naurız / Nowruz ve Noruz olmak üzere birçok şekilde ifade edilmektedir. Bugün dünyanın farklı köşelerinde de Newroz bayramının çeşitli ritüellerle kutlandığını görmekteyiz. Özellikle Kürtler tarafından meydanlarda kitlesel olarak kutlanırken Anadolu’da da halklar tarafından Mart Dokuzu, Kuzuayı ve Yaz-Başı gibi isimlerle karşılandığı bilinmektedir. Dolayısıyla hiçbir halkın, 21 Mart’ta doğanın canlanmasına karşı kayıtsız kalmadığı görülürken her halkın kendi tarihsel mirası ve kültürel değerleri nispetinde etkinlikler düzenlediğini söylenebiliriz. Özellikle Kürt coğrafyasında 21 Mart’ın gelişiyle Newroz bayramı büyük bir coşkuyla karşılanmaktadır.”
‘Newroz Kürt Kültür Tarihinin ayrılmaz Bir Parçasıdır’
2025 yılı Newroz kutlamalarının farklı kentlerde büyük bir katılımla devam etmekte olduğuna dikkat çeken Sayyiğit, “Özellikle her yıl Diyarbakır’da yüz binlerce kişinin katıldığı Newroz kutlamaları ilgiyle takip edilmektedir. Çünkü Newroz, geçmişten bugüne Kürt kültür tarihinin ayrılmaz bir parçası olarak yaşayagelmektedir. Newroz’un Kürtlerin ataları olarak kabul edilen Gutiler tarafından da tapınaklarda ‘Yeni Gün’ anlamına gelen ‘Zagmuk’ adıyla kutlandığı tarihi kaynaklarda yer almaktadır. Zagmuk bayramında da Newroz’da olduğu gibi düzenlenen törenlerde ateşler yakıldığı ve bununla birlikte kralın da halkın arasına girdiği belirtilmektedir. Bunun Hurriler’den Mitanniler’e, Medler’den Urartular’a değin devam eden bir gelenek olduğu da tarih kaynaklarından anlaşılmaktadır” bilgisine yer verdi.
‘Mitolojiye göre Newroz Zalime Karşı Bir Başkaldırıdır’
“Geçmişten bugüne Newroz; Kürtler açısından Demirci Kawa’nın, halkı katleden Zalim Dehhak’a karşı başkaldırıp özgürleştirdiği mitolojiye dayanmaktadır” diyen Sayyiğit, Newroz’un, insanlığın sadece zorlu doğa koşullarına karşı değil; aynı zamanda insanın insana eziyetinden kurtuluşun da sembolü haline geldiğini vurgulayarak dilekçesini şu değerlendirme ile bitirdi:
“Bu sebeple Newroz, son yüz yılda Kürt halkının her türlü inkâr politikasına karşı bir araya gelip ulusal varlığını göstermenin de bir aracı olmuştur. Tarihsel realiteye rağmen Türkiye’de 21 Mart Newroz Bayramı on yıllarca yasaklanmış, yakın tarihe kadar birçok defa da engellenmiştir. Öyle ki 1992 yılında Cizre’de Newroz kutlayan halka yapılan saldırı sonucunda onlarca kişi hayatını kaybetmiştir.
‘Neqroz Hafta İçine Denk Geldiğinden Kutlamak Mümkün olmuyor’
Yine son 20 yılda Newroz Bayramı kutlamalarının yasaklanması veya engellenmesi üzerine birçok ölüm ve yaralanma vakası yaşanmıştır. 2017 yılı Newroz’unda da Diyarbakır’da üniversite öğrencisi Kemal Kurkut herkesin gözleri önünde katledilmiştir. Bunun yanında Newroz kutlamalarına birçok yurttaş, festival havasında kutlanmasını sağlayacak tedbirlerin alınmamasından dolayı katılamamaktadır. Özellikle çalışan emekçiler açısından 21 Mart’ın hafta içi günlerine denk gelmesinden dolayı kutlamak mümkün olmamaktadır.
Bu sebeple 21 Mart Newroz Bayramı’nın Türkiye halkları tarafından bir festival havasında kutlamasının önü açılmalıdır. 21 Mart’ın resmî tatil ilan edilmesiyle halkların bir araya gelerek barış içinde Newroz’u karşılamaları mümkün olabilir. Dolayısıyla 21 Mart’ın resmi bir bayram ilan edilmesiyle Newroz’un barışın ve özgürlüğün çimentosu olması da sağlanacağından buna ilişkin adımların atılması tarihi bir değerde olacaktır.”
